Ev Yaşamı
HIV ile yaşayan kişiler aynı evi paylaştıkları kişilere HIV ile yaşadıklarını açıklamak zorunda değildir. Ev içi yaşam pratikleri HIV açısından hiçbir bulaş riski oluşturmamaktadır. Sıkça akla gelen tırnak makası, jilet gibi kişisel bakım ürünleri HIV enfeksiyonundan ziyade kişisel hijyen nedeniyle ortak kullanılmamalıdır. Ailenizle, partnerinizle veya ev arkadaşlarınızla aynı evde yaşarken çatal, kaşık, tabak gibi mutfak gereçlerini ayırmanıza, tuvalet ve duş kullanımı sonrasında özel bir temizliğe, ortak havlu kullanımından kaçınmanıza veya çamaşır yıkarken çamaşırlarınızı ayırmanıza gerek yoktur.
İş İlişkileri
HIV enfeksiyonu çalışmanıza engel değildir. Bazı meslekler haricinde* sağlık durumunuz hakkında işvereniniz ve iş arkadaşlarınız dahil olmak üzere kimseye bilgi vermek zorunda değilsiniz. Kanuni düzenlemeler uyarınca HIV statüsüne bakılan haller dışında ve izniniz olmadan HIV testi istenmesinin hukuki bir dayanağı bulunmamaktadır.
HIV bulaş yolları bakımından, işyeri ortamında kolaylıkla bulaşması mümkün bir virüs değildir. En olası geçiş şekli kontamine iğne batması veya başka bir keskin nesne ile yaralanma olabilir. Böyle bir durumun gerçekleşmesinin en olası olduğu sağlık kuruluşlarında, standart prosedürlerin gerektiği şekilde uygulanması hastaları ve sağlık personelini olası HIV bir bulaşından korur. Standart prosedürlerin uygulanmasına rağmen HIV bulaşına olanak sağlayacak bir kaza yaşanması durumunda, maruziyetten sonra HIV’in vücuda tutunmasını engelleyen bir tedavi uygulanır (PEP hakkında detaylı bilgi için tıklayın.)
Özetle sizler de işyerinde temas ettiğiniz kişiler için hiçbir risk oluşturmamaktasınız. Bu nedenle işyeri hekiminiz enfeksiyonunuzu öğrendiğinde kimseyle bilgi paylaşmak zorunda değildir. Eğer sizin rızanız olmadan işveren dahil olmak üzere üçüncü kişilerle sağlık durumunuz hakkında bilgi paylaşılırsa Kişisel Verileri Koruma Kanunu kapsamında haklarınızı arayabilirsiniz.
İşverenleri tarafından sağlık durumu öğrenilen bazı HIV ile yaşayan kişiler çalışma arkadaşlarına sağlık durumlarını açıklamaya veya istifaya zorlanabilmektedir. Yine HIV ile yaşayan kişiler statüleri öğrenildiğinde iş yerinden ayrılması amacıyla işvereni ve çalışma arkadaşları tarafından baskıya veya ayrımcı muameleye maruz bırakılabilmektedir. Unutmayın ki bu uygulamalar psikolojik taciz yani mobbingdir. Mobbing reddetme, yalnızlaştırma, aşağılama, ötekileştirme, yıldırma, adil davranmama gibi farklı eylemlerden oluşmaktadır. Eğer sağlık durumunuzu açıklamaya veya istifaya zorlanma durumuyla karşılaşırsanız kimseye sağlık durumunuzdan bahsetmeyin ve onların da sizin rızanız olmadan kimseye bilgi veremeyeceklerini önemle vurgulayın. Sizi ücretli veya ücretsiz izne çıkarmak isterlerse kabul etmeyin ve çalışmaya devam edin. Tazminatınızı vereceklerini söyleyip istifa etmenizi isterlerse sakın istifa etmeyin ve size imzalatılmak istenen hiçbir belgeyi okumadan imzalamayın. Hukuki süreçleri başlatmak için yazılı delil sunmak gerektiğinden bu süreçteki tüm iletişimi mail, sms vb yazılı iletişim kanalları üzerinden gerçekleştirin. Hukuki destek için hemen bizimle iletişime geçin.
*Kanuni düzenlemeler uyarınca HIV statüsüne özel olarak bakılan meslekler için Temel Haklar sayfasını inceleyebilirsiniz.
Sosyal İlişkiler
HIV tanısı aldığınızda bu durumu aileniz, arkadaşlarınız veya partnerinizle paylaşmak isteyebileceğiniz gibi hiç kimseyle paylaşmak istemeyebilirsiniz de. Bu tamamen size, hayatınızın akışına ve ilişkilerinize özgüdür. Yani ne yapacağınıza sizden başka kimsenin karar veremeyeceği bir durumdur. Aynı okulu, evi, işyerini, sosyal ortamı paylaştığınız herhangi birine HIV ile yaşadığınızı söylemek zorunda değilsiniz. HIV tanısı aldığınızı veya HIV ile yaşadığınızı kendi isteğinizle yakınlarınızla paylaşmak istiyor fakat birtakım kaygılar yaşıyor olabilirsiniz. Bu sürece ilişkin kaygılarınızı konuşmak ve bir yol haritası oluşturmak için bizimle iletişime geçerek danışmanlık desteği alabilirsiniz.
Yeni biriyle tanışma, flört etme gibi ilişkiler HIV ile yaşayan kişiler için çok tedirgin edici ve zorlayıcı deneyimler olabilir. Reddedilme korkusu nedeniyle flört ettiğiniz kişilerle HIV hakkında konuşmaktan kaçınabilirsiniz. Her durumun ve her kişinin birbirinden farklı olduğunu unutmayın. Bu tür sosyal ilişkilerde yaşayabileceğiniz olumsuz bir deneyim, bundan sonraki ilişkilerde de aynısını yaşayacağınız anlamına gelmez. Cinsel pratik yaşayacağınız ilişkilerde ise yine HIV ile yaşadığınızı söylemek gibi hukuki bir yükümlülüğünüz bulunmamaktadır. Ancak Belirlenemeyen=Bulaştırmayan (B=B) durumuna gelene kadar cinsel ilişkilerinizde partnerlerinizi koruma sorumluluğunuz bulunmaktadır.
HIV ile yaşadığınızı öğrendiğinizde devam eden bir ilişkiniz varsa veya evliyseniz, partnerinizle korunmasız cinsel ilişki yaşadıysanız işlerin sizin için karmaşıklaştığını düşünebilirsiniz. Öncelikle korku ve kaygıya kapılmayın, sakinleşmeye çalışın. Bu süreci kontrol altına almanız için korku ve endişelerinizi yönetmelisiniz. Kaygılarınızın nedenini anlamaya çalışın. Ayrıca HIV’e dair ne kadar doğru bilgiye sahipsiniz bunu düşünün. Bu süreci sağlıklı yönetebilmek için doğru bilgiye ihtiyacınız olduğunu aklınızdan çıkarmayın. Siz ne kadar iyi bilirseniz partnerinize o kadar iyi anlatabilirsiniz. Kendinizi toparladıktan sonra yapmanız gereken partnerinize açılmak ve onun da test yaptırmasını sağlamak olmalıdır. Korunmasız cinsel ilişki yaşamanıza rağmen virüs partnerinize bulaşmamış olabilir. Son korunmasız cinsel ilişkiden 45. gün ve sonrasında test yaptırılmalıdır. Bu sürede yapılan testlerin sonucu size doğru sonucu verecektir. Partnerinize tanınızı açıkladıktan sonra mutlaka profesyonel bir destek alın. Bu konuda hekiminiz veya derneğimizin danışmanları size destek olacaktır.
Devam eden bir ilişkiniz olmamasına rağmen tanı almadan önce korunmasız cinsel ilişkiye girdiğiniz partnerleriniz olabilir. Bu kişi veya kişilerle HIV tanısı aldığınız bilgisini açıkça paylaşmak istemiyor fakat onların sağlık durumu hakkında endişeleniyor olabilirsiniz. Kendi mahremiyetinizi gözeterek, kimliğinizi açıklamadan (sahte sosyal medya hesapları vb. kullanarak) kendileriyle iletişime geçip test yaptırmalarının iyi olabileceğini iletebilirsiniz. Böylece HIV ile enfekte olma olasılığı bulunan bir kişi/kişilerin güncel sağlık durumunu öğrenmesini sağlayabilirsiniz. Eğer HIV ile enfekte olmuş ise bu kişi/kişiler hızla tedaviye erişerek yaşamına sağlıklı bir şekilde devam edecek ve olası yeni HIV geçişleri önlenmiş olacaktır.