Riskli Durum Sonrası Önleyici Tedavi PEP

Profilaksi, hastalıkların meydana gelmesini önleyen tedavi anlamına gelmektedir. HIV enfeksiyonunda maruziyet öncesi ve maruziyet sonrası olmak üzere iki önleyici tedavi bulunmaktadır. Bu bölümde maruziyet sonrası önleyici tedaviyi sizlerle paylaşacağız.

Maruziyet sonrası önleyici tedavi (bundan sonra PEP olarak kısaltalıcak), şüpheli temas sonrasında HIV’in vücuda tutunmasını engelleyen, HIV tedavisini oluşturan ilaç kombinasyonlarının 72 saat içinde kullanılmaya başlandığı 28 günlük bir tedavidir. PEP’in HIV geçişini %100 engellemediği bilinmekle birlikte PEP kullanımı sonrası HIV geçişi çok az rapor edilmiştir.

HIV geçişini engellemek için kullanılan düzenli bir yöntem değil, acil bir önlemdir.

Sağlık çalışanları arasında uzun yıllardır HIV ile karşılaşma olasılığı bulunan mesleki maruziyet sonrasında kullanılan PEP zamanla cinsel şiddet mağdurlarına veya yüksek risk içeren cinsel temasta bulunan bireylere de önerilmeye başlanmıştır.

PEP’e başlamak için uzman bir enfeksiyon hekimi tarafından risk faktörlerinizin gözden geçirilmesi, böbrek ve karaciğer fonksiyon testlerinizin mutlaka yapılması gerekmektedir. PEP için birden fazla ilacın kombinasyonu kullanılmaktadır. Kullanılacak kombinasyon sadece uzman bir hekim tarafından belirlenebilir. PEP ancak temastan sonra 72 saat içerisinde başlanabilir. 72 saat sonrasındaki başvurularda PEP kullanımı önerilmemektedir.

Hekiminiz tarafından PEP kullanımı öncesi risk faktörleriniz gözden geçirilecektir.

• Anal pasif partnerseniz: HIV açışından daha fazla risk altındaki biriyle cinsel ilişkiye girdiyseniz, erkeklerle seks yapan bir erkekle cinsel ilişkiye girdiyseniz, HIV yayılımının yüksek olduğu ülkelerin vatandaşlarıyla cinsel ilişkiye girdiyseniz veya HIV ile yaşadığı bilinen ama tedavi almayan biriyle cinsel ilişkiye girdiyseniz PEP önerilir. HIV ile yaşayan ancak tedaviyle birlikte viral yükü saptanamayan biriyle girilen cinsel ilişkilerde PEP önerilmez.
• Anal aktif partnerseniz: Viral yükü saptanamaz seviyede olmayan HIV ile yaşayan bir bireyle cinsel ilişkiye girdiyseniz PEP önerilir.
• Vajinal İlişki: Viral yükü saptanamaz olmayan HIV ile yaşayan bireylerle girilen cinsel ilişkilerde PEP önerilir.
• Steril Olmayan İğne/enjektör kullanımı: HIV ile yaşadığı bilinen bireylerin kullandığı iğne/enjektörleri kullandıysanız PEP önerilir.
• Oral alıcı partnerseniz: Ağız içi yaralarınız varsa ve viral yükü çok yüksek olan HIV ile yaşayan bir bireyin menisi ağzınıza geldiyse PEP düşünülebilir.

Kadın cinsel organına oral seks yaptıysanız, derinize veya cildinize meni sıçradıysa, ısırıldıysanız, topluluk içerisinde iğne batması yaşadıysanız PEP önerilmez.

Dikkat! Hekiminiz tarafından yapılan risk değerlendirmesi sonucu PEP önerildiyse, tedavi sırasında kullanılacak ilaçlar hekim tarafından reçete edilse dahi sağlık güvenceniz tarafından karşılanmaz. Reçete edilen ilaçları eczaneden ücreti karşılığı alabilirsiniz. PEP kullanımı sonrasında hekiminize yeniden başvurarak hem HIV testlerinizi hem diğer cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlara ait testleri hem de karaciğer böbrek fonksiyonu testlerinizi yaptırmalısınız.

*Bu bölümdeki bilgiler Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi ve NAM Yayınlarından derlenmiştir.

https://stacks.cdc.gov/view/cdc/38856/

http://www.aidsmap.com/Post-exposure-prophylaxis-PEP/page/1044883/